Konsultacje

Przegląd krajowych i zagranicznych żródeł finansowania w sektorze energetyki odnawialnej w Polsce

Rozwój projektów związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii napotyka się na problemy finansowe. Są to problemy związane z wysokimi nakładami inwestycyjnymi na technologie wykorzystujące odnawialne źródła energii (OZE) przy stosunkowo niskich nakładach eksploatacyjnych. Taki układ kosztów przy obecnym poziome cen paliw kopalnych jest przyczyną długich okresów zwrotów poniesionych nakładów. Dodatkowym problemem jest to że produkcją urządzeń wykorzystania OZE zajmują się zazwyczaj niewielkie przedsiębiorstwa, z niskim poziomem kapitalizacji, które przy obecnym systemie kredytowania nie są w stanie przetrwać przy zbyt długo zamrożonych środkach finansowych.

Innym problemem jest brak niezbędnej wiedzy i doświadczenia w formułowaniu projektów oraz uruchamiania właściwych źródeł ich finansowania. Nie pomaga też ten fakt, że banki mają często negatywny stosunek do finansowania budowy systemów wykorzystujących OZE ze względu na ich stosunkowo małą skalę. Banki i instytucje finansowe (fundusze) zazwyczaj niechętnie finansują projekty małe, gdzie małe zyski związane są z wysokimi kosztami administracyjnymi, a preferują kredytowanie klasycznych inwestycji wielkoprzemysłowych, za którymi stoją gwarancje rządowe.

Tym niemniej, jest obecnie kilka działających w kraju instytucji finansowych wspierających rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce. Należą do nich między innymi takie instytucje finansowe, jak; Narodów)' Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, EkoFundusz, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Program Małych Grantów GEF, które wspierają projekty związane z OZE ze wzglądu na możliwości zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko.

Są też organizacje finansowe, które mogą udzielać wsparcia dla projektów wykorzystania odnawialnych źródeł energii jeżeli przyczyniaj się do rozwoju terenów rolniczych. To są taki organizacji jak Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa, Agencja Własności Skarbu Państwa, Fundacja Rolnicza itp. Rodzaje pomocy finansowej najczęściej stosowane przez wspomniane wyżej instytucje obejmują udzielanie preferencyjnych pożyczek oraz dotacji. Zazwyczaj pożyczki i dotacje te wynoszą nie więcej niż 50% kosztów projektu. W przypadku pożyczki zazwyczaj inwestorzy prywatni są traktowani podobnie jak jednostki budżetowe. Bardziej skomplikowana sprawa jest z dotacją, którą bardzo często mogą uzyskać np. jedynie samorządy lub organizacje pozarządowe.

Niezależnie od środków na rozwój energetyki odnawialnej dostępnych bezpośrednio w kraju, rosną możliwości wykorzystania pomocy zagranicznej w tym zakresie. Oprócz Banku Światowego i znanych europejskich banków finansujących wielkie projekty energetyki odnawialnej (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Europejski Bank Inwestycyjny, Nordycki Bank Inwestycyjny) coraz większe znaczenie w zakresie finansowania projektów energetyki odnawialnej w Polsce będą miały celowe programy Komisji Europejskiej, takie jak: ALTENER II, SYNERGY, LIFE, 5 Program Ramowy o Współpracy Technologicznej i Prezentacji. W wielu przypadkach te fundusze i programy umożliwiają pozyskanie dotacji na przygotowanie projektów inwestycyjnych i na budową instalacji pokazowych. W odbywającym się obecnie w Polsce procesie integracji europejskiej pewne znaczenie dla rozwoju energetyki odnawialnej może mieć w dalszym ciągu fundusz PHARE, a należy oczekiwać, że w najbliższych czterech latach rosnąć będą możliwości wykorzystania w tym kierunku pierwszych unduszy przedakcesyjnych dla Polski objętych programami ISPA i SAPARD.

O ile znaczenie środków pomocowych pochodzących z Unii Europejskiej będzie rosło, o tyle rola jaką odegrają w najbliższych latach środki pochodzące z ONZ będzie zapewne malała w miarę postępów w procesie integracji europejskiej. Tym niemniej w dalszym ciągu dostępne i wykorzystywane na inwestycje w sektorze energetyki odnawialnej są środki Globalnego Funduszu Środowiska ONZ. Dysponentem części tych środków jest m.in. Bank Światowy. Uzupełnieniem funduszy międzynarodowych we finansowaniu rozwoju energetyki odnawialnej są fundusze bilateralne państw zachodnich, np. Danii, Niemiec, Szwecji. Formą współpracy bilateralnej w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii są też projekty typu Joint Implementation realizowane w ramach mechanizmów ograniczania emisji gazów szklarniowych objętych Protokołem z Kioto. Pierwsze tego typu projekty nastawione na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii są obecnie realizowane w Polsce.

EkoFundusz

     EkoFundusz został powołany dla efektywnego zarządzania środkami ekokonwersji polegającej na zamianie części długu państwowego na wydatki w dziedzinie ochrony środowiska w 1992 r. Do tej pory umowy o ekokonwersji zawarto z Stanami Zjednoczonymi, Francją, Szwajcarią, Szwecją! Włochami i Finlandią. Statutowym celem działania EkoFunduszu jest wspieranie, w formie dotacji, szczególnie ważnych przedsięwzięć dla ochrony środowiska w Polsce. Zasadniczo przedsięwzięcia te powinny mieścić się w następujących sektorach określonych w Statucie Fundacji:

zmniejszanie transgranicznego transportu dwutlenku siarki i tlenków azotu; ograniczenie zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego; ograniczanie emisji gazów szklarniowych oraz eliminacja stosowania substancji niszczących warstwę ozonową; ochrona różnorodności biologicznej.

Odnawialne źródła energii umożliwiają ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, przy czym pozyskiwanie energii z źródeł odnawialnych związane z zerową, lub znacznie zmniejszoną emisją innych zanieczyszczeń do atmosfery. Dla tego inwestycje z wykorzystaniem OZE od kilku lat stanowiąjeden z istotnych kierunków finansowania przez EkoFundusz.

EkoFundusz udziela wsparcia finansowego wyłącznie w formie bezzwrotnych dotacji. Dotacje te zasadniczo wynoszą 10-30% kosztów projektu. Fundusz finansuje projekty związane z budową instalacji lub urządzeń służących ochronie środowiska, ale nie finansuje badań naukowych, opracowywania planów i studiów, pomiarów zanieczyszczeń środowiska. Projekty ubiegające się o finansowanie winny posiadać opracowane co najmniej studium wykonalności oraz plan finansowy. Nie ma ograniczeń co do statusu formalnego inwestora. Przykłady projektów z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, które uzyskały wsparcie ze strony EkoFunduszu obejmują m. in. :

 

 

• kotłownie opalaną słomą w Grabowcu w woj. zamojskim;
• modernizację systemów cieplnych w Szpitalu Rejonowym, Zakładach Drzewnych FORNITEX oraz Nadleśnictwie w Wejherowie;
• projekt wykorzystania gazu wysypiskowego do produkcji energii elektrycznej w Poznaniu, Pile i Gdańsku (np. w Gdańsku wyniosło to 13,5% łącznych kosztów inwestycyjnych, tj. 284 tyś. złotych), itp.

Wykaz instytucji związanych z Odnawialnymi Źródlami Energii:

Centrum Środowiska i Rozwoju
00-021 Warszawa, ul. Chmielna 15 p.204, tel. 0-22 827-00-63

Europejskie Centrum Energii Odnawialnej EC BREC
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32, tel./fax 0-22 848-48-32
80-761 Gdańsk, ul. Reduta Żbik 5, tel. 0-58 301-57-88

Krajowa Agencja Poszanowania Energii
00-950 Warszawa, ul. Nowogrodzka 35/41 XIIp., tel. 0-22 622-27-95

Ogólnopolskie Forum Odnawialnych Źródeł Energii
25-001 Kielce 1, ul. Szwoleżerów 37, tel. 0-41368-72-54

Polska Geotermalna Asocjacja
31-261Kraków, ul. Wybickiego 7, tel. 0-12 632-2435

Polskie Towarzystwo Biomasy POLBIOM
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32, tel. 0-22 849-32-31/ 279, fax 832-41-29

Polskie Towarzystwo Energetyki Słonecznej - ISES
00-049 Warszawa, ul. Świętokrzyska 21, tel. 0-22 826-97-77, fax 826-98-15
Fotowoltaika Polska PVPL

Polskie Towarzystwo Energetyki Wiatrowej
80-392 Gdańsk, ul. Arkońska 54, tel. 0-58 556-13-60, fax 556-13-60
76-113 Postomino, Pieńkowo 72, tel. 0-59 810-91-00

Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych
60-461 Poznań, ul. A. Czechowa 14, tel./fax 0-61 842-02-76
80-308 Gdańsk Oliwa, ul. Polanki 12, tel. 0-58 552-33-56
00-373 Warszawa, ul. Nowy Świat 18/20, tel. 0-22 828-26-33, fax 828-26-33

Towarzystwo Wspierania Elektrowni Wiatrowych Vis Venti
71-324 Szczecin, Al. Wojska Polskiego 154, tel. 0-91 48-77-535, fax 48-75-014

Wykaz instytucji związanych z Odnawialnymi Źródlami Energii:

Centrum Środowiska i Rozwoju
00-021 Warszawa, ul. Chmielna 15 p.204, tel. 0-22 827-00-63

Europejskie Centrum Energii Odnawialnej EC BREC
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32, tel./fax 0-22 848-48-32
80-761 Gdańsk, ul. Reduta Żbik 5, tel. 0-58 301-57-88

Krajowa Agencja Poszanowania Energii
00-950 Warszawa, ul. Nowogrodzka 35/41 XIIp., tel. 0-22 622-27-95

Ogólnopolskie Forum Odnawialnych Źródeł Energii
25-001 Kielce 1, ul. Szwoleżerów 37, tel. 0-41368-72-54

Polska Geotermalna Asocjacja
31-261Kraków, ul. Wybickiego 7, tel. 0-12 632-2435

Polskie Towarzystwo Biomasy POLBIOM
02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 32, tel. 0-22 849-32-31/ 279, fax 832-41-29

Polskie Towarzystwo Energetyki Słonecznej - ISES
00-049 Warszawa, ul. Świętokrzyska 21, tel. 0-22 826-97-77, fax 826-98-15
Fotowoltaika Polska PVPL

Polskie Towarzystwo Energetyki Wiatrowej
80-392 Gdańsk, ul. Arkońska 54, tel. 0-58 556-13-60, fax 556-13-60
76-113 Postomino, Pieńkowo 72, tel. 0-59 810-91-00

Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych
60-461 Poznań, ul. A. Czechowa 14, tel./fax 0-61 842-02-76
80-308 Gdańsk Oliwa, ul. Polanki 12, tel. 0-58 552-33-56
00-373 Warszawa, ul. Nowy Świat 18/20, tel. 0-22 828-26-33, fax 828-26-33

Towarzystwo Wspierania Elektrowni Wiatrowych Vis Venti
71-324 Szczecin, Al. Wojska Polskiego 154, tel. 0-91 48-77-535, fax 48-75-014

Projekt "Planowanie energetyczne na szczeblu lokalnym z wykorzystaniem OZE"